C.J. Langenhoven

Cornelis Jacob Langenhoven (13 Augustus 1873 - 15 Julie 1932), ook bekend as C.J. Langenhoven en Sagmoedige Neelsie, Afrikaanse digter.

Met bronne

Luister nou - daar is nie nog 'n ding of stof of selfstandigheid wat hom gedra soos water nie.
- In die Nuwe Afrikaanse Kinderensiklopedie X aangehaal.

Ons Weg deur die Wêreld

Hou jou glimlag vir jou vyand, jou trane vir jou vriend, jou hart vir jou ewemens, jou oordeel vir jouself en jou gewete vir jou God.
Maak in die somer hout bymekaar en sit in die winter by die vuur.
Moenie in jou lewenstyd jou besit onder jou kinders uitdeel nie. As hulle spandabel is, sal hulle dit verwaarloos en as hulle inhalig is, sal hulle jou verwaarloos.

Feitegids – ’n Kernensiklopedie

As die ander man nie wil die helfte van die pad gee nie, gee jy dan die hele – die een helfte omdat dit jou plig is as sy gelyke, die ander helfte omdat dit jou voorreg is as sy meerdere.
Moenie ’n ander beskuldig dat hy sy oë oop gehou het onder die gebed nie. Hy het maar net gekyk of joue toe was.
Pas op vir die man wat nooit kwaad word nie. As hy sy humeur so kan bedwing, wie weet hoe kan hy nie sy gewete bedwing nie?
Pas op die man wat sy oë half toe hou. Dis nie dat hy nie wil inkyk nie – dis om te keer dat jy nie inkyk nie.
Hoe min mense sou te veel drink as die hoofpyn in die prop was in plaas van die boom van die bottel!
Moenie huil oor die kwaad wat jou vyand jou aangedaan het nie. As jy hom nie kan laat huil nie, moenie hom laat lag ook nie.
Moenie in jou lewenstyd jou besit onder jou kinders verdeel nie. As hulle spandawel is, sal hulle dit verwaarloos, en as hulle inhalig is, sal hulle jou verwaarloos.
Vertel jou geheim aan ’n ander en maak staat op hom om dit beter te bewaar as jy dit self kon bewaar.
Soek vir jou ’n dokter wat jou goeie moed inpraat en ’n prokureur wat jou slegte inpraat.
Daar is twee soorte werksmanne. Een werk vir sy loon; die ander word beloon vir sy werk.
Waardeer die werk van jou vrou. Jy kan nie op die aarde ’n ander kneg kry vir dieselfde diens en dieselfde prys nie.
Waar twee mense baklei, moenie tussenin vlieg nie. Hulle raps mekaar maar elk van een kant af; vir jou sal hulle raps van weerskante af.
Leen jou ore uit aan iedereen wat ’n tong het, maar moenie jou tong uitleen aan iedereen wat ore het nie.
Dis nie swaar om die waarheid te praat nie. Wat swaar is, is om jou gedrag so te hou dat die waarheid binne jou vermoë bly.
Adam het die skuld op Eva gepak en al sy seuns volg vandag nog sy voorbeeld. Ek ook.
As jy wil weet of ’n vrou kwaai is, kyk of sy knaend vloere vryf.
Maak altyd die beste van ’n goeie ding, maar nooit die slegste van ’n slegte nie.
As jy nie geld het nie, moet jy probeer om skuld te maak; as jy nie skuld het nie, kan jy probeer om geld te maak.
Gee ’n man wat niks het nie iets en hy is sy ganse aardse besitting aan jou verskuldig.
Vra die liewe Heer om jou wysheid te gee, en jy kan vir die ander dinge tamelik op jouself reken.
Hoe swaarder ’n man as sy goed gekom het, hoe swaarder bring hy daaraan deur.
Help jou buurman sy kruis dra en jy sal jou verwonder hoeveel ligter jou eie sal word.
As jy met ’n man stry, gooi hom liewer met ’n emmer water as met ’n klip. Al maak dit miskien nie so seer nie, hy kan dit nie teruggooi nie.
’n Presiese baas hou nie nalatige knegte aan nie. Dit wat hy nie wegja nie, loop weg.
Die teëspoed sif die vriende uit wat die voorspoed geoes het.
Ieder ’n goeie daad is driedubbel groot: goed vir jou, goed vir die wat jy dit aan doen, goed as ’n voorbeeld vir ’n andere. En net so is ieder ’n slegte daad driedubbeld sleg.
Stilbly is ook ’n woord, en daarom kan jy daarmee ook lieg.
Moenie eers baklei en dan hardloop nie; hardloop eers solank as jy nog vars en heel is.
Leer eers swem en dan duik, dan kan jy opduik. As jy eers wil leer duik, duik jy af.
Moenie terugslaan nie. Slaan eerste.
Doen wat reg is en jy sal baie stampe kry, maar nie in jou gesig nie.
Die grote hoef hom nie groot te hou nie.
As jy verbeel dat jy gelukkig is, is jy gelukkig.
Ons liggaam het ons om mee te sterwe, onse siel om mee te lewe.
Behandel die vreemdeling goed, maar wees versigtig hoe jy hom die kans gee om jou te behandel.
Eenvoud is die kenmerk van die heel laagste en die heel hoogste.
Hoe beter koper hoe slegter betaler.
Nederigheid kan nooit val nie.
Hoe weelderige woord hoe skraler gedagte.
Ek soek baie dinge wat ek nie ken as ek hulle kry nie.
Dis is op sy droogste net voor die reën.
Daarom het Adam en Eva die Paradys nie gewaardeer nie omdat hy hulle niks gekos het nie.
Dis waar daar is nie rook sonder vuur nie; maar hoe meer rook hoe minder vuur.
Op die ou ent werk die vlytige man vir homself, die luiaard vir ’n ander.
Die man wat sy eie vrou liefhet, kan maar by myne kuier.
Dis makliker om te vergeet om te onthou as om te onthou om te vergeet.
Baie hande maak slegte werk.
Die kontant betaler is baas van sy sak.
Die wat lekker leef, laat die dokters lekker leef.
Man wat nie vyande het nie, deug nie vir ’n vriend nie.
Ons wag tot die droogte kom en dan kyk ons hemel toe.
’n Halwe begryper het ’n goeie woord nodig.
As jy dan dwing om te val, val solank as jy nog op die onderste sport is.
Om van ’n ou ding ontslae te raak verf hom nuut.
Die glimlag van die dageraad verstrooi die skaduwees van die nag en die opgeruimde gelaat die donkere sorge van die lewe.

Taalkommunikasie Afrikaans

As jy geen stuk kennis het van die ambag waar jy ’n man voor huur nie, bekyk sy gereedskap. Hy sal nie in jou belang oppassender wees as in sy eie nie.
As jy met die onkunde van ’n ander spot, is jou kennis nie so uitgebreid dat jy jou eie onkunde besef nie.
Berou is ’n ewigdurende rente op ’n skuld waarvan die kapitaal nooit vereffen kan word nie.
Betaal ’n donkie se prys en moenie ’n pêrd se diens te wagte wees nie. Moenie ’n man help wat hom self kan help nie. Jy maak hom hulpeloos vir die toekoms en jy vermors die hulp wat jy vir werklik behoeftiges moes gespaar het.
’n Mens bie in die begin omdat jy die artikel wil hê. Naderhand bie jy omdat die ander hom wil hê.
’n Man wat sy toevlug tot ’n leuen moet neem, vind dikwels uit dat hy in ’n huis gaan skuil het wat nie ’n agterdeur het nie.
’n Man wat sy neus in ander se sake steek, soek nie die op wat lekker ruik nie. Sy eie het hom nie aan die beste geur gewénd gemaak nie.
Die man wat die meeste besorg is dat sy bure se byle moet blink, is die wat slypstene het om te verkoop. So is die man wat ’n preekbundel wil verkoop meer beangs oor sy bure se saligheid as oor sy eie.
Die nadeel van ’n hoë posisie is die aandag wat hy trek. Onder tussen die skare hoef jy maar net vir ’n ordentlike hoed te sorg. Bo op die leer sien hulle jou broek en jou skoene ook. Daarom word ’n mens so maklik onder die skare uitgekies en so maklik weer van die leer afgegooi.
Daar is maar één manier om uit te vind hoe sterk ’n boog is, en dit is om aan te hou met buig tot hy breek. So beproef ’n dwaas sy liggaam en siel. Hy sou die reënboog knak as hy hom in die hande kon kry.
Daar is honde wat maar net hoef te knor. Dit is die wat reeds tevore gewys het dat hulle kan byt.
Daar is nie ’n kosteliker ding op die wêreld nie as ’n vrou wat baas is. Sy het altyd die soort man wat onder ’n baas moet staan, en dis beter vir hom dat die baas binnekant is as buite.
Daar is nie so ’n ding as logika by ’n vroumens nie. Sy vlieg tot ’n gevolgtrekking sonder rede. En op die ou end blyk dit dat sy gelyk had.
Daar het al beter mense geleef as ek en jy, en toe hulle dood is, het die wêreld darem sonder hulle aangesukkel.
Die verkwisterige man eet die vrugte van sy lewe groen op; die inhalige laat hulle sit tot hulle vrot is. En albei juis uit ’n oormatige liefde vir die vrugte.
Doen ’n meisie ’n onreg aan, en wanneer jy ééndag self ’n dogter het, sal die vrees dat daar meer sulke skurke is as jy vir jou ’n kanker in die siel wees.
Ek was so hard besig om kanse te soek dat ek my geleenthede een vir een laat verbyglip het.
Gooi liewer ’n vrou met klippe dood as om haar reputasie met modder vuil te gooi. Sy kan nie bewys dat sy skoon is nie en die wêreld vra nie of jy, ellendeling, kan bewys dat sy vuil is nie.
Hou aan om te lieg totdat jy naderhand verplig is om die waarheid te praat as jy wil bedrieg.
Jy kan mense huur om vir jou kinders se geleerdheid te sorg; vir hulle opvoeding moet jy self staan. En vir die gevolge van albei sal hulle moet staan, die arme goedjies, wat geen seggenskap daarby had nie.
Jy kan nie met skoon hande modder gooi, nóg met ’n reine mond gif spoeg nie.
Jy kan al die bloeisels van jou lewensboom in die lentedae van jou jeug afpluk maar dan moet jy nie vrugte verwag in die wintertyd van jou ouderdom nie. En daar is maar één boom, één bloeityd, één vrugtetyd.
Ledige pyp hou toe jou kraan. Dan sien ons jou vir ’n volle aan.
Met ’n man wat met homself tevrede is, is niemand anders tevrede nie.
Moenie ’n ander se tyd steel as jy sy kneg is nie, sy loon as jy sy baas is nie, sy karakter as jy sy ouer is nie, sy roem as jy sy kind is nie, sy vooruitsigte as jy sy onderwyser is nie, sy God as jy self ’n goddelose is nie. Maar steel sy hart as jy sy vrou is, dit sal hom verryk.
Moenie die eerste man huur vir ’n messelaar wat met ’n troffel rondloop nie. Ek kan ook ’n troffel steel.
Moenie die parmantige brief dieselfde dag pos as wanneer jy hom geskryf het nie. Hoe jammer tog dat ons die woorde van ons mond nie in die lug kan laat bly hang tot die volgende dag nie.
Moenie jou kinders onskuldige plesier belet nie. Hulle sal dit steel en dan is jy nie daarby om te sien dat hulle nie die skuldige bysteel nie.
Moenie jou ryk buurman se hoender steel nie–jy sal in die tronk kom. Steel jou arme bure se grondjies en jy sal in aansien kom. Albei sal maar swaar wees om saam te neem; maar die grond sal swaarder wees om te laat agterbly.
Moenie met ’n ander se godsdiens spot nie. As joue soveel beter is, het jy al jou tyd nodig om te waardeer en te beoefen. Vir Christus was die hoogste godsdiens mensediens.
Om af te breek is geen kuns nie. ’n Klein babatjie kan ’n blommetjie verniel wat dit ’n God gekos het om te maak.
Om dood te gaan, is geen kuns nie; die slegste kry dit reg. Om te lewe is ’n kuns: die beste kry dit nie goed reg nie.
Onsterflikheid kan maar na die dood kom. Onthou dit, o kunstenaar, en wees getroos.
Skat jou bekwaamheid te min om mee te spog en jou karakter te hoog om mee te speel. Op die manier sal jy jou selfrespek bewaar en die respek van jou ewemens verseker.
Skeur jou los van jou eie nasie af en verwonder jou dat die ander nasies nie oormekaar val om jou in te neem nie. ’n Nasie, net soos ’n enkele mens, hou nie na sy na-aapsel nie.
Spook met die haai op die droë grond. In die see sal hy jou baasraak.
Staan by die man wat by die dag werk om toe te sien dat hy nie te stadig is nie, en by die man wat by die stuk werk om toe te sien dat hy nie te haastig is nie. Of huur twee, een by die dag en een by die stuk, en laat die een die ander skaam maak.
Toe ek jonger was, het ek my verbeel ek weet beter as my vader. Nou dat ek ouer geword het, vrees ek vir die dag wanneer ek na sy raad sal verlang en hy nie daar sal wees om dit te gee nie. Troos jou, Boet Nellie, daar’s ’n vergoeding. Jou kinder weet ook baie beter as jy.
Vertel jou vriend wat sy vyand van hom gesê het en jy is die mes wat sy vyand hom mee steek.
Van die paaie wat ek gister gekom het, dink ek vandag met die meeste genot aan die swaar opdraande wat ek uitgesukkel het, en met die minste genot aan die maklike afdraande wat ek afgerol het.
Vat al die kwaad wat jy in jou buurman sien en al die goed wat jy in jouself sien, en maak daar ’n derde mens uit. Hy sal maar naastenby lyk soos elk van julle twee.
Wraak maak jou gelyk met jou vyand, vergiffenis plaas jou hoër as hy.

Sonder bronne

As die kortpad die beste was sou die hoofpad daar geloop het.
Aan elke silwer randjie is daar 'n wolk.
Beleefdheid is die hoedanigheid van hart wat die stukkende hekkie nie raak sien nie en die aandag vestig op die blomme in die tuin daaragter.
Behandel jou meerdere met beleefdheid omdat dit jou plig is, jou gelyke omdat dit jou plesier is, jou mindere omdat dit jou voorreg is.
Dieselfde water draai die wyse se meule wat die dwaas se grond verspoel.
Gee 'n man wat jy hom skuld voordat hy dit vra, en jou raad nadat hy dit gevra het.
Gekke en dwase skryf op mure en glase.
Jou kind sal sy geleerdheid nog by die skool agterlaat; sy opvoeding sal hom vergesel tot in die graf.
Liefde is nie kunsmatig nie.
Maak jou vriendelikheid goedkoop en hou jou vriendskap duur.
Moenie vriendskap en besigheid meng nie - jy bederf albei.
Soos 'n skeermes in die hand van 'n aap, só is geleerdheid in die kop van 'n dwaas.
Wie liefde verwar met sinnelikheid, sien 'n engel aan vir 'n aap.
Die helfte van die parlement is esels.
Toe hulle hom vra om dit terug te trek: Die helfte van die parlement is nie esels nie.